Dawid Piątnicki i Bronisław Karbowski, żydowscy synowie Ziemi Łomżyńskiej, ofiary Zbrodni Katyńskiej
80 lat temu – 5 marca 1940 roku, Biuro Polityczne KC WKP (b) zatwierdziło wniosek Ławrentija Berii, szefa NKWD, z 2 marca skierowany do Józefa Stalina i podjęło decyzję o rozstrzelaniu jeńców wojennych wziętych do niewoli po napadzie na Polskę 17 września 1939 r.. 22 marca 1940 r. Beria wydał, z polecenia Stalina, tajny rozkaz „O rozładowaniu więzień NKWD USRR i BSRR”, w których przetrzymywano obywateli polskich. 3 kwietnia zaczęto wywozić na egzekucje więźniów z obozu w Kozielsku, 4 kwietnia z Ostaszkowa, a 5 kwietnia ze Starobielska. Wśród ponad 20 tysięcy ofiar „Zbrodni Katyńskiej” były także osoby związane z naszym miastem. Dwaj łomżyńscy lekarze Dawid Piątnicki i Bronisław Karbowski, zostali zamordowani między 5 kwietnia, a 12 maja 1940 roku w Charkowie. Wspomina ich Adam Sokołowski z Muzeum Północno-Mazowieckiego w Łomży. - Należy pamiętać, że chociaż relacje między Polakami i Żydami w II RP były bardzo złożone, to Żydzi Polscy zginęli w Katyniu dlatego, że byli postrzegani przez sowietów jako Polacy, Polscy oficerowie i elita II Rzeczpospolitej – podkreśla historyk.
Dawid Piątnicki urodził się w Łomży w 1889 roku. Był synem syjonistycznego przywódcy Nachmana Piątnickiego, wnukiem urodzonego w Piątnicy Józefa Piątnickiego. Uczęszczał do gimnazjum rosyjskiego w Łomży, które ukończył w 1910 roku. Studiował medycynę na uniwersytecie w Berlinie, wrócił do Łomży w 1916 roku, gdzie jako lekarz szybko zyskał popularność wśród żydowskiego społeczeństwa. Podobnie jak ojciec działał w ruchu syjonistycznym. Współtworzył organizację „Młodzi Syjonu”. W 1919 roku został zmobilizowany do polskiej armii. Po wojnie polsko-bolszewickiej, kontynuował karierę jako lekarz specjalizujący się w chorobach wewnętrznych w szpitalu żydowskim w Łomży. Należał do jego kierownictwa i zaznaczył się jako lekarz oddany pacjentom. Szczególnie pomagał chorym ubogim i sierotom – był lekarzem w domu sierot, gdzie leczył za darmo. Również społecznie pełnił funkcję lekarza w klubie sportowym „Makkabi”. Był głównym lekarzem w Łomży badającym wszystkich zakwalifikowanych do wyjazdu do „Ziemi Izraela” z Łomży i okolic. Chociaż jako syjonista również marzył o wyjeździe, nie było mu to dane. Z wybuchem II wojny światowej Piątnicki ponownie został zmobilizowany do Wojska Polskiego, gdzie służył jako lekarz w stopniu kapitana. Wraz z polskimi oficerami dostał się do sowieckiej niewoli i zginął jako jeniec Starobielska w Charkowie.
Również w Łomży urodził się Bronisław Karbowski (1884-1940). Pochodził z bardzo znanej łomżyńskiej rodziny. Jego ojciec Lejb Karbowski był właścicielem słynnego w regionie „Hotelu Polskiego” mieszczącego się przy Pl. Kościuszki. Brat Bronisława, szanowany przed wojną w Łomży lekarz Julian Karbowski był zasymilowanym Żydem, znał dobrze język polski, był radnym łomżyńskim w latach 20., swoich synów Mieczysława (też lekarza) i Maksymiliana (adwokata) wychowywał w duchu kultury polskiej (podobno nie znali ani hebrajskiego ani jidysz). Bronisław Karbowski podobnie jak Dawid Piątnicki, kształcił się w Berlinie – uzyskał stopień dra medycyny, specjalizował się w laryngologii. Również służył w polskim wojsku jako lekarz w okresie wojny polsko-bolszewickiej. W dwudziestoleciu międzywojennym nie mieszkał jednak w Łomży, ale w Warszawie. Tam pracował w słynnym Szpitalu Starozakonnych, gdzie w latach 30. pełnił funkcję ordynatora oddziału laryngologicznego. Swoje doświadczenie medyczne ujmował również w formie publikacji naukowych. Jego żona Paulina Karbowska z domu Seidenbeutel pochodziła z Warszawy. Także była lekarzem, ale i pianistką, i co się z tym łączyło - lekarką Warszawskiej Filharmonii. Zmarła na tyfus w getcie warszawskim. Mieli syna Kazimierza (1925-2012). Bronisław jako major rezerwy Wojska Polskiego został osadzony w Starobielsku i zamordowany w Charkowie. W 2007 roku został awansowany pośmiertnie przez Ministra Obrony Narodowej RP do stopnia podpułkownika.
Żydowskie ofiary Zbrodni Katyńskiej
Oblicza się, że gdy wybuchła II wojna światowa do armii polskiej powołano 100 000 obywateli II RP pochodzenia żydowskiego, którzy stanowili około 10% ogólnego stanu armii. W wojnie obronnej Polski poległo ich co najmniej 7 000. Do niewoli niemieckiej i sowieckiej dostało się co najmniej 35 000. W wyniku żmudnej pracy historyków udało się ustalić z imienia i nazwiska 231 oficerów żydowskiego pochodzenia rozstrzelanych w Katyniu, 188 - w Charkowie, 19 (pracowników Służby Więziennej i Policji Państwowej) w Miednoje. Daje to liczbę 438 ustalonych nazwisk, a szacuje się, że wszystkich Żydów w tych miejscach zamordowano około 700.
Należy pamiętać, że chociaż relacje między Polakami i Żydami w II RP były bardzo złożone, to Żydzi Polscy zginęli w Katyniu dlatego, że byli postrzegani przez sowietów jako Polacy, Polscy oficerowie i elita II Rzeczpospolitej. Jako polskich obywateli „przyjęła” ich „Ziemia Katyńska”!!!
Adam Sokołowski,
Muzeum Północno-Mazowieckie w Łomży
Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej obchodzony jest w Polsce 13 kwietnia. Ta data ma związek z przekazaniem 13 kwietnia 1943 roku przez Niemców informacji o odkryciu grobów oficerów polskich zamordowanych przez ZSRR trzy lata wcześniej. Jednak tę zbrodniczą decyzję, która skutkowała mordem dokonanym na polskich obywatelach II RP, którą określamy mianem „Zbrodni Katyńskiej”, podjęto 5 marca 1940 roku, czyli dokładnie 80 lat temu.
