75. rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego
Czym jest 1 sierpnia 1944 r. dla współczesnych Polaków? Pytanie dla niektórych osób może wydać się bezsensowne a nawet głupie, przecież wszyscy (?) wiemy, że chodzi o rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego. Powstania niezwykle bohaterskiego, mającego na celu nie tylko wyzwolenie okupowanej od 1939 r. stolicy Polski ale także pokazanie, że Polacy chcą i potrafią walczyć o wolność i niezależność. Oczywiście obarczone ono było wszystkimi konsekwencjami wynikającymi z zachodzących wówczas wydarzeń politycznych, porozumień, zdradzenia Polski przez sojuszników, bezwzględnego komunizowania terenów II Rzeczypospolitej. Było też wydarzeniem tragicznym, które od 1 sierpnia do 3 października 1944 r. pociągnęło za sobą śmierć około 18 tys. żołnierzy podziemia, którzy podjęli walkę z okupantem niemieckim oraz około 180 tys. ofiar wśród ludności cywilnej, bezwzględnie mordowanej przez bezwzględnego wroga. Bez wątpienia jest to tragiczny bilans, skłaniający do zastanowienia i szacunku do wszystkich ofiar.
Czy za błąd oraz głupotę uznać należy bohaterską postawę młodych ludzi gotowych oddać życie i ruszyć do nierównej walki z okupantem w imię wolnej i niepodległej Polski? Czy to, że zostali oszukani przez sojuszników, z których jeden wstrzymał prowadzona ofensywę, a drudzy sprzedali nas w prowadzonych negocjacjach politycznych, czyni z nich kogoś gorszego?
Przez cały okres PRL-u miało miejsce pomniejszanie roli Armii Krajowej w walce o niepodległość i gloryfikowanie komunistycznej Armii Ludowej. Przełożyło się to też na pamięć o Powstaniu Warszawskim, a w wydawanych publikacjach podkreślano jego bezsensowność, a za ofiary obarczano polski rząd emigracyjny w Londynie. Po 1989 r. w znacznym stopniu wydarzenia historyczne zeszły na plan dalszy w zderzeniu z zachodzącymi przemianami politycznymi i gospodarczymi. Po pewnym czasie jednak część z nich wracała do dyskusji publicznej, czego dowodem było chociażby utworzenie Muzeum Powstania Warszawskiego.
Bez wątpienia dzisiaj pamiętamy o Powstaniu Warszawskim, a z pewnością czynią to mieszkańcy Warszawy i część środowisk młodzieżowych w całym kraju. Chwila ciszy, oddanie hołdu walczącym i poległym, poszanowanie dla tych powstańców, którzy jeszcze żyją wśród nas. To wszystko ma dziś miejsce, szkoda tylko, że nie doczekali tego Ci, dla których Polska stanowiła najwyższe dobro w sierpniu 1944 r.
I tu pojawia się coś, co jest przez innych atakowane i przerabiane na wszystkie możliwe sposoby – „pamięć historyczna”. Jedni atakują samą wzmiankę o niej, inni poszczególne jej elementy. Nie wszyscy chcą także dziś aby przypominać, iż główna formacją biorącą w nim udział była Armia Krajowa (lepiej mówić, że AK ponosi odpowiedzialność za ofiary cywilne), że Stalin i wojska sowieckie uniemożliwili niesienie pomocy Powstaniu (lepiej brzmi, że rząd londyński skazał ludność Warszawy na śmierć). Zanika podstawowa prawda, że na szacunek zasługuje każdy, kto walczył z okupantami a nie z nimi kolaborował.
Biorąc to wszystko pod uwagę każdego znającego historię swojego kraju człowieka ogarnia złość, kiedy najważniejsze symbole narodowe, w tym znak Polski Walczącej, są przez nie potrafiące zdobyć rozgłosu w inny sposób osoby, przerabiane, przemalowywane i wykorzystywane do bieżącej walki politycznej. Co więcej szanujące je osoby, jeżeli nie można ich zdyskredytować inaczej, nazywane są nacjonalistami i to w najlepszym przypadku.
Pozostaje mieć jednak nadzieję, że pomimo takich „nauczycieli” nie zapomnimy Powstania Warszawskiego i tych którzy przez dziesięciolecia nie pozwalali nam poznać o nim prawdy, a jego symbolika pozostanie nietykalna. Szanujmy poległych nie tańczmy i nie cieszmy się z powodu śmierci ich i żołnierzy września.
prof. nadzw. dr hab. Krzysztof Sychowicz
Instytut Pamięci Narodowej o. Białystok
Państwowa Wyższa Szkoła Informatyki i Przedsiębiorczości w Łomży
W Łomży oficjalne uroczystości związane z upamietnieniem 75. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego odbędą się o 16:30. Władze samorządowe zapraszają przed pomnik Żołnierzy Armii Krajowej Obwodu Łomżyńskiego oraz Żołnierzy Podziemia Narodowego Ziemi Łomżyńskiej przy Szkole Muzycznej (al. Legionów 36), a następnie do Doliny Pamięci przy Sanktuarium Miłosierdzia Bożego. O godz. 17:00 w mieście, jak i całym kraju na minutę zabrzmią syreny alarmowe.
