Mazowiecki rycerz czuwa w kolczudze jak z XIII wieku
Kolekcjoner rekonstrukcji strojów, przedmiotów codziennego użytku i wyposażenia domów z XIII wieku na Mazowszu udostępnił do pokazania w Muzeum Północno-Mazowieckim eksponaty, które wykorzystuje w czasie rekonstrukcji historycznych od Bornholmu po Samarę i od Czerska i Liwa po Czerwony Bór. - Krzysztof Babiński z Łomży pasjonuje się średniowieczem i zbiera od 1994 r. rozmaite ubiory, rzeczy i meble, które w naszym muzeum dzieci i nastolatki mogą dotknąć, poczuć materiał i ciężar, a ochotnicy nawet przywdziewają tunikę wełnianą lub kolczugę żelazną, mogącą ważyć ponad 25 kilogramów – opowiada barwnie Magdalena Mucha z dziełu edukacji muzeum, gdzie na parterze przy stołach stanęło sześć postaci w strojach, wzorowanych na średniowiecznych.
Od razu zwraca uwagę umieszczony w holu najwyżej rycerz w kolczudze, z wyeksponowanymi obok na tablicy elementami dlań charakterystycznymi: mieczem, podłużną tarczą w poprzeczne pasy zielono-białe, chorągwią z białym smokiem na zielonym tle. Koło nich wisi lamelka – która przypomina kamizelkę, zakładaną na kolczugę, biorącą nazwę od zespolonych ze sobą kółeczek z żelaza. Pod hełmem z pionową osłoną na nos rycerz miał kaptur kolczy, osłaniający szyję i głowę. - Pas rycerski zwykle był bogato zdobiony złotem i kamieniami szlachetnymi – opisuje Pani Mucha. - Przykładowo: wdowa po zabitym w boju mogłaby kupić trzy wioski, i to z żywym inwentarzem.
Rycerz pod kolczugę wkładał tak zwaną przeszywanicę, tj. długi, pikowany kaftan z warstw płótna albo ze skóry, mający za zadanie zamortyzować, ochronić przed siłą ciosu lub zranieniem mieczem.
Ekspozycja muzealna pokazuje buty skórzane z cholewkami i buty damskie - podobne do znanych nam współcześnie z kształtu, lecz różniące się drewnianymi „koturnami na paskach” - patynkami, które nakładano na czysty pantofel z miękkiego materiału, chroniący go przed błotem i kamieniem.
Przy stołach stanęły manekiny postaci XIII-wiecznych w sytuacji domowej. Są w strojach z tkaniny z wełny, pod którą podszyt jest len, dla zwiększenia właściwości cieplnych i wytrzymałości. Blisko ciała było giezło, jakby halka czy podkoszulek, potem suknia spodnia, suknia wierzchnia i korzno, czyli płaszcz. Przy pasach białogłowy i rycerze nosili sakiewki, jałmużniczki, m.in., z pieniędzmi na ofiarę w kościele lub dla ubogich. Mężczyźnie nierzadko trzymali przy sobie sztylet dla obrony.
Na drewnianych stołach z desek porozkładano przedmioty, jakimi mogliby posługiwać się XIII-wieczni mieszkańcy grodziska lub grodu - ale raczej Starej Łomży, niż znanego miasta ze wzgórza. Są tam krzemień i krzesiwo do niecenia ognia, naczynia gliniane, róg do dęcia sygnałów, gra w tryk traka z plansza i pionami jak w warcabach. Można siąść na krzesełku i pomyśleć o historii z XIII w.
- Zawsze kochałem historię, a XIII wiek najbardziej, bo jest surowy, to czyste średniowiecze, zanim pojawiła się rozwijająca szybko technika – mówi Krzysztof Babiński. Wspomina prężnie działające bractwo rycerskie, liczące do połowy lat 2000. około 15 członków; dziś to zaledwie trzy osoby. Nie organizują imprez masowych, z udziałem publicznoścvi. Wolą imprezy zamknięte, skryci w lasach, aby odnaleźć się w realiach epoki sprzed ośmiu stuleci, gdy nie było prądu, radia, auta ani telefonu. Przypomnijmy, że Krzysztof Babiński dwa lata temu odkrył również kolejne grodzisko nad Narwią.
Mirosław R. Derewońko
