Z DZIEJÓW NOWOGRODU c.d
Z dziejów Nowogrodu...
Po pożarze Nowogrodu w 1615 roku król polski Władysław IV nadał miastu, w dniu 8 sierpnia 1632 roku, liczne prawa i przywileje. W poprzednim numerze zamieściliśmy pierwszą część tego przywileju, poniżej podajemy dokończenie.
... ciż mieszczanie sami się sądzą prawem magdeburskiem, a dzierżawca do ich sądów nie ma się wdawać, ani appelacyi zabraniać. Słody zalewane mają być z zboża pospolitego, eskcipując za nawiedzeniem pańskiem pogorszenia po korcy 6, tak piwne, jak i gorzałczane, od których słodów miarę powinni dawać po groszy pół dziesięta, na każde suche dni piwa kłodę do dworu, za każdą kłodę dzierżawcy powinni dawać piwowarom po groszy 6 i kłody oddawać. Na drzewo do odbudowania się i drwa do opału i piwa robienia , w puszczach łomżyńskiej i ostrołęckiej, wrąb wolny mają mieć. Owsa gajowego powinni dawać łaszt, a pastwisko mają mieć wolne w Zagajnicy. Dziesięciny plebanowi z włók jako placów domowych powinni dawać na każdy rok po złotych 40. Ciż mieszczanie , którzy się jakimkolwiek handlem bawią, tak w koronie polskiej, jak i zagranicą, gdyby jechać chcieli, mają być na cłach wolni. Młynarze żeby nad prawo im nadane, pola tak w puszczy, ja i ogrodach nie przyczyniali. Rzemieślnicy pospolitego rzemiosła powinni dawać gaju po groszy 33. W rzece Narwi i Pisi brzegi wolne do łowienia ryb na potrzebę swoją bredniami, watami, saniami, kłoniami być mają. Jazy na rzece Pisi są, z których mieszczanie ci, którzy ich używają płacą po groszy 20. Rybacy miasta ryb powinni według potrzeby za słuszne pieniądze dawać”. Odbudowa Nowogrodu po opisywanym pożarze 1615 roku musiała przebiegać bardzo wolno, skoro 12 kwietnia 1652 roku królowa Maria Ludwika zachowała przywilej wolnego wyrębu drzewa przeznaczonego na opał i budownictwo w puszczy Zagajnicy, jednak „za kwitem dworskiem, bez żadnego spustoszenia tej puszczy”. Jednocześnie uwolniła mieszkańców Nowogrodu, którzy „jako pod prawem magdeburskiem będące, od tłok, koszenia i żniwa, do których od przeszłego dzierżawcy swego, starosty łomżyńskiego, byli pociągani, zarazem poleciła, aby arendarze i starosty, zastosowali i trudności nie czynili”.
Powyższe prerogatywy potwierdzili: Jan Kazimierz w 1668 roku i Jan III Sobieski w 1681 roku.
August II nadał w Warszawie w dniu 10 listopada 1753 roku przywilej, który „miasto Nowogród i jego obywateli przy dawnych prawach, swobodach, wolnościach i zwyczajach zachował, a stosując się do renowacyi i konfirmacyi praw dawnych przez Władysława IV króla [...] podpisanej, uwolnił od wszelkich ciężarów, powinności, szarwarków, tłok, powinności robocizn, podwod, odprawowania podróży”. Pozwolił na wolny wyrób wszelkich likworów, piwa i gorzałki. Zwalniając mieszkańców ze zwyczajowego czynszu zamkowego, zrównał ich w prerogatywach, prawach, swobodach i wolnościach z obywatelami innych miast a staroście łomżyńskiemu zalecił, aby prawa te „ściśle i nienaruszenie zachował”. Urszula Kuczyńska
Po pożarze Nowogrodu w 1615 roku król polski Władysław IV nadał miastu, w dniu 8 sierpnia 1632 roku, liczne prawa i przywileje. W poprzednim numerze zamieściliśmy pierwszą część tego przywileju, poniżej podajemy dokończenie.
... ciż mieszczanie sami się sądzą prawem magdeburskiem, a dzierżawca do ich sądów nie ma się wdawać, ani appelacyi zabraniać. Słody zalewane mają być z zboża pospolitego, eskcipując za nawiedzeniem pańskiem pogorszenia po korcy 6, tak piwne, jak i gorzałczane, od których słodów miarę powinni dawać po groszy pół dziesięta, na każde suche dni piwa kłodę do dworu, za każdą kłodę dzierżawcy powinni dawać piwowarom po groszy 6 i kłody oddawać. Na drzewo do odbudowania się i drwa do opału i piwa robienia , w puszczach łomżyńskiej i ostrołęckiej, wrąb wolny mają mieć. Owsa gajowego powinni dawać łaszt, a pastwisko mają mieć wolne w Zagajnicy. Dziesięciny plebanowi z włók jako placów domowych powinni dawać na każdy rok po złotych 40. Ciż mieszczanie , którzy się jakimkolwiek handlem bawią, tak w koronie polskiej, jak i zagranicą, gdyby jechać chcieli, mają być na cłach wolni. Młynarze żeby nad prawo im nadane, pola tak w puszczy, ja i ogrodach nie przyczyniali. Rzemieślnicy pospolitego rzemiosła powinni dawać gaju po groszy 33. W rzece Narwi i Pisi brzegi wolne do łowienia ryb na potrzebę swoją bredniami, watami, saniami, kłoniami być mają. Jazy na rzece Pisi są, z których mieszczanie ci, którzy ich używają płacą po groszy 20. Rybacy miasta ryb powinni według potrzeby za słuszne pieniądze dawać”. Odbudowa Nowogrodu po opisywanym pożarze 1615 roku musiała przebiegać bardzo wolno, skoro 12 kwietnia 1652 roku królowa Maria Ludwika zachowała przywilej wolnego wyrębu drzewa przeznaczonego na opał i budownictwo w puszczy Zagajnicy, jednak „za kwitem dworskiem, bez żadnego spustoszenia tej puszczy”. Jednocześnie uwolniła mieszkańców Nowogrodu, którzy „jako pod prawem magdeburskiem będące, od tłok, koszenia i żniwa, do których od przeszłego dzierżawcy swego, starosty łomżyńskiego, byli pociągani, zarazem poleciła, aby arendarze i starosty, zastosowali i trudności nie czynili”.
Powyższe prerogatywy potwierdzili: Jan Kazimierz w 1668 roku i Jan III Sobieski w 1681 roku.
August II nadał w Warszawie w dniu 10 listopada 1753 roku przywilej, który „miasto Nowogród i jego obywateli przy dawnych prawach, swobodach, wolnościach i zwyczajach zachował, a stosując się do renowacyi i konfirmacyi praw dawnych przez Władysława IV króla [...] podpisanej, uwolnił od wszelkich ciężarów, powinności, szarwarków, tłok, powinności robocizn, podwod, odprawowania podróży”. Pozwolił na wolny wyrób wszelkich likworów, piwa i gorzałki. Zwalniając mieszkańców ze zwyczajowego czynszu zamkowego, zrównał ich w prerogatywach, prawach, swobodach i wolnościach z obywatelami innych miast a staroście łomżyńskiemu zalecił, aby prawa te „ściśle i nienaruszenie zachował”. Urszula Kuczyńska
