Wczorajsza wielkość i niepewne jutro Diecezji Łomżyńskiej
- Piętnaście lat biskupstwa na 90 lat Diecezji Łomżyńskiej to chyba niezły kawałek? – żartuje znany z przenikliwej inteligencji, wyrazistych poglądów i poczucia humoru prawie 80-letni biskup senior łomżyński Stanisław Stefanek, idąc z Centrum Kultury po konferencji popularno-naukowej Sadową do Katedry. W sobotnie południe z biskupem ordynariuszem Januszem Stepnowskim i biskupem pomocniczym Tadeuszem Bronakowskim odprawili tam mszę św. dziękczynienia za 90 lat istnienia Diecezji. - Świetnie wykorzystał swój czas mój poprzednik bp Juliusz Paetz, żeby pokiereszowane instytucje, budynki i posiadłości Kościoła poustawiać i uporządkować. Ja kontynuowałem to dzieło.
Czytelnicy relacji z uroczystości 90-lecia Diecezji Łomżyńskiej mogą tu na przykładzie kierujących nią od początku hierarchów prześledzić historię i dzieje swoich przodków i własne oraz – Ojczyzny.
„Księża muszą za zmianami nadążyć”
Pierwszym biskupem łomżyńskim był Romuald Jałbrzykowski (1925 - 1926), następnie: Stanisław Kostka Łukomski (1926 - 1948), Czesław Falkowski (1949 - 1969), Mikołaj Sasinowski (1970 - 1982), Juliusz Paetz (1982 – 1996), Stanisław Stefanek (1996 – 2011) i Janusz Stepnowski od 2011. Jak widać, od ferworu po odzyskaniu niepodległości, Kościół łomżyński razem z Polakami przeżył dramat wojny i okupacji, okrutne lata stalinowskie, małą stabilizację gomułkowską i prosperitę lat gierkowskich. Bp Paetz rządził w diecezji w epoce biedy, zawiedzionych nadziei po „Solidarności”, stanu wojennego, rodzenia się demokracji po wyborach '89. - Ja przyszedłem na gotowe – uśmiecha się bp Stefanek. - Zasiedliłem nowe skrzydło seminarium, otwierałem Dom Wspólnoty Kapłańskiej księży emerytów, współtworzyłem Muzeum Diecezjalne i ratowałem z ks. proboszczem Marianem Mieczkowskim Katedrę. Najważniejsza i najtrudniejsza była Katedra, niekończące się komisje, aby nie zasłonić historii, wprowadzić do wnętrza nowoczesność i nie zniszczyć atmosfery do modlitwy.
Zanim modlitwy mszalne się zaczęły, około 350 osób duchownych i świeckich z Łomży i diecezji słuchało referatów w Centrum Kultury, m.in., proboszcza z Drozdowa ks. Aleksandra Suchockiego, mówiącego o zmianach w Kościele diecezjalnym: od masowego do wspólnoty wspólnot. Mówił, że parafie są w trakcie silnej przemiany od Soboru Watykańskiego II, a tradycyjny model historyczny się kończy i księża muszą za zmianami nadążyć. Dobre idee i metody pracy duszpasterskiej tworzył ks. Franciszek Blachnicki, twórca Ruchu Światło – Życie. - Ten czcigodny Sługa Boży dał przykład zmiany relacji „ja – oni” na „my” - przypominał słuchaczom, w tym księżom i też klerykom WSD.
Niegdysiejsze szybkie tempo i zapał parafian
O historii Diecezji Łomżyńskiej opowiadał ks. dr hab. Józef Łupiński z UKSW, zaś zainteresowani o przeszłości dowiedzą się ze stron Kurii w Łomży. Jakie są wyzwania przyszłości przed Kościołem łomżyńskim miał przedstawiać ks. Jacek Czaplicki: odwołał referat z powodu śmierci w wypadku 21-letniego kuzyna... Cechy religijności i duchowości wiernych diecezji szczegółowo opisywał ks. Dariusz Tułowiecki, jednak omówienie ciekawego i zajmującego opracowania wymaga oddzielnej relacji. Prelegent wydzielił 5 grup o różnym stopniu zaangażowania w sprawy wiary: od ortodoksji z zachowywaniem zasad moralnych i etyki seksualnej oraz życiem sakramentalnym (ok. 16 proc.), przez religijność dziedziczoną (ok. 33 proc.), z akceptacją dogmatów kościelnych i interioryzacją prawd wiary, jak o Bogu Stwórcy, a dalej przez wiarę zadeklarowaną z polaryzacją m. osobistymi przekonaniami aż po wiarę zanikową i obojętność, niechęć, duży dystans i brak praktyk religijnych. Jako panaceum, zwłaszcza na permanentny kryzys wiary u młodego pokolenia, ks. dr Tułowiecki proponował jakby to, co kilka dziesiątków lat przed ks. Blachnicki: realizację potrzeby osobistego doświadczenia (nie wykłady i kazania, a wycieczki i działania), potrzebę wspólnoty (małe grupy, młodzi rzadko potrafią sami tworzyć je ku wartościom), przekroczenie granicy m. światem realnym a wirtualnym (poglądy i postawy młodzieży buduje „obrazkowa” wrażeniowość, nie spójna wizja). - Młodzi nie oddadzą wolności – przestrzegał księży, katechetów i wychowawców mądry prelegent.
„Diecezja to nie tylko biskupi i księża”
Zupełnie inny świat 90-lecia ukazał ks. Tomasz Grabowski w prelekcji o budownictwie sakralnym, biorąc za cel neogotyk w zderzeniu z historią współczesną. Ubolewał, że przemiany kulturowe w Polsce poszły tak daleko, że słuchacze na sali to jedna setna obecności tych, którzy świętowali 50-lecie... Budowy kościołów w latach 70., 80., a nawet 90., kiedy powstało najwięcej świątyń, miały – jak to określił - „szybkie tempo i zapał parafian, którego by próżno dzisiaj szukać”. Na zbyt szybko przerzucanych slajdach zobrazował dokonania architektów w kilkunastu parafiach, które zbudowały sobie najciekawsze świątynie neogotyckie ze smukłymi wieżami z czerwonej cegły. - Dobry projekt kosztuje raz, a kicz kosztuje podwójnie – kończył, martwiąc się plastikową tandetą pomników JP II.
Smutny widok dla pamiętających tłumy wiernych sprzed lat: króciutka procesja biskupów z księżmi z Instytutu Teologicznego do Katedry, plac przed świątynią zupełnie pusty... Wewnątrz ławki w obu rzędach pełne, lecz trzy nawy pustki... Zwracała uwagę nieobecność bp. Tadeusza Zawistowskiego (1930 – 2015). - Diecezja to nie tylko biskupi i księża, a przede wszystkim ludzie świeccy – mówił bp Janusz Stepnowski. - To nasze pierwszorzędne zadanie: służyć ludziom, do których zostaliśmy posłani, docierać tracących wiarę i sens życia. Historia każdej diecezji to przemiana serc ludzkich.
Klerycy 6. roku WSD, pół roku przed święceniami, nie chcą refleksjami na tematy konferencyjne podzielić się publicznie. Ksiądz rektor zakazał im wypowiedzi. Otwartość i nowa ewangelizacja...?
Mirosław R. Derewońko
