Tworzyć z pasją czyli 25-lecie łomżyńskiego Teatru
– Nasz teatr tworzy swoimi spektaklami historię polskiego teatru lalkowego – dodaje Jarosław Antoniuk, od 18. lat dyrektor Teatru Lalki i Aktora. – Wiele z tych spektakli zdobywało nagrody na licznych festiwalach międzynarodowych: dramatycznych, alternatywnych i lalkowych. Ale największą sławę przyniosły nam wyjazdy zagraniczne. Trudno znaleźć w Polsce teatr lalkowy który w ostatnim czasie dostał aż tyle nagród za granicą: Grand Prix, aktorskich, za reżyserię, muzykę i scenografię! Łomżyński Teatr Lalek powstał ćwierć wieku temu. Jubileusz teatr uczci dwudniowymi uroczystościami, na które złożą się: premiera „Kartoteki” Tadeusza Różewicza w reżyserii Andrzeja Rozhina, gala jubileuszowa oraz recital Stanisława Soyki.
Henryk Gała, twórca i pierwszy dyrektor łomżyńskiego teatru wspomina, że narodził się on wręcz w „szalony” sposób w 1987 r..
– Do orkiestry wówczas brakowało w Łomży do kompletu drugiej wielkiej domeny sztuki jaką jest teatr. I pomyślałem, że można spróbować z teatrem, w czym pomogło mi dwóch ludzi życzliwych sztuce: ówczesny wojewoda łomżyński Marek Strzaliński i wiceminister kultury, wcześniej wicewojewoda łomżyński, Kazimierz Cłapka. Z ich pomocą udało się zaszczepić w Łomży sadzonkę teatru. Udało się założyć teatr na zasadach znacznie bardziej szalonych niż organizacja orkiestry, bo powołanie pierwszego zespołu kameralnego poprzedziło założenie Towarzystwa Muzycznego w Łomży – wspomina Henryk Gała. – Tutaj natomiast nie było nic. Wojewodzie przyniosłem program teatru na stronie maszynopisu i po 15. minutach rozmowy na tematy organizacyjno–ekonomiczne powiedział: dobrze, robimy to. Zadzwoniłem też do wiceministra, który powiedział: co będę mógł, to pomogę. Wszystko zaczęło się w maleńkiej salce z małą sceną. Udało mi się skaperować Tomasza Brzezińskiego, który był wtedy dyrektorem teatru lalek w Zielonej Górze. I od podstaw stworzyliśmy mały teatrzyk lalkowy dla dzieciarni, bo to jest bardzo pociągające dla aktorów. Udało mi się też zatrudnić zespół techniczny, od którego również bardzo wiele zależy. I zaczęliśmy w tej salce grać, ucząc dzieci teatru. Jednocześnie, aby nie stał się to najgorszy z możliwych teatrów – teatrzyk prowincjonalny w niedobrym rozumieniu tego słowa – przyszła mi do głowy idea zrobienia jakiegoś festiwalu, spotkań ludzi teatru – festiwalu „Teatru w walizce”. I tak pół roku po uruchomieniu teatru ruszył ten festiwal. Myślę, że te moje pięć lat w „strychowych” warunkach zawarły w sobie wystarczająco dużo zachęt, aby teatr istniał dalej. I to się pięknie toczy dalej w siedzibie, którą wywalczył obecny dyrektor Jarosław Antoniuk. Dzięki swoim niewątpliwym uzdolnieniom wszedł on w festiwalowy obieg europejski i wspaniale rozwija to, co kiedyś zacząłem i z tego ogromnie się cieszę!
Henryka Gałę na stanowisku dyrektora teatru w 1991 r. zastąpił Zbigniew Głowacki, jednak był dyrektorem tylko dwa lata. 18. lat temu stanowisko to objął Jarosław Antoniuk.
– Zostałem dyrektorem teatru w 1994 roku mając lat 29, byłem więc jednym z najmłodszych dyrektorów teatrów w Polsce – mówi Jarosław Antoniuk. – Nie miałem doświadczenia, ale miałem w sobie bardzo dużo pasji i chęć zbudowania teatru w Łomży właściwie od podstaw, bo to, co zastałem było nie do przyjęcia. Teatr w Łomży był bowiem wtedy teatrem na prawach zawodowych, a warunki miał amatorskie. Chcąc budować teatr musiałem więc zbudować dla tej instytucji fundament – siedzibę. Z budową teatru był ogromny problem, bo budynek po Straży Pożarnej nie miał uregulowanego statusu prawnego i nie było zabezpieczonych żadnych pieniędzy na budowę. Teatr był wtedy państwowy i podlegał pod Urząd Wojewódzki w Łomży –ówczesne władze miejskie nie były nim zainteresowane. W 80 czy nawet 90 % teatr został zbudowany ze środków pochodzących z zewnątrz, głównie z rezerw finansowych państwa. Budowaliśmy cyklicznie, nie za szybko, bo z płatnościami były problemy. To był trudny, ale zarazem ciekawy okres.
Dziesięć lat temu TLiA przeprowadził się do obecnej siedziby przy Placu Niepodległości 14 i od tego czasu nieustannie się rozwija, stając się jednym z najlepszych teatrów tego typu nie tylko w Polsce, ale i w Europie.
– Staram się budować instytucję tak, aby była ona atrakcyjna w sensie formy i treści, aby była jednocześnie przyjazna, z mądrym, ciekawym repertuarem bez banału i infantylizmu, których jestem przeciwnikiem – podkreśla Jarosław Antoniuk. - Zależało mi też na tym, żeby w naszym teatrze pojawiały się prapremiery oraz repertuar, który nie był dotychczas wystawiany w teatrach lalkowych. Do tej pory z 59. premier mieliśmy w naszym teatrze co najmniej kilkanaście prapremier jak również kilka spektakli, które nie były wcześniej wystawione w teatrze lalkowym. Naprawdę robimy dobrą robotę, staramy się ją wykonywać jak najlepiej i promujemy nasze miasto w kraju i za granicą, stając się przez te 25. lat dobrą, łomżyńską marką i wizytówką jej kultury. Bardzo ważny jest też festiwal „Walizka” – znany w kręgach teatralnych w Europie i na świecie. W Polsce też funkcjonuje fantastycznie – wystarczy zapytać kogoś zorientowanego w kulturze o Łomżę, to skojarzy ją z „Walizką”.
Wojciech Chamryk
