Kościuszko
Portret bez trudu rozpoznawalny przez każdego, kto zna dzieje Rzeczpospolitej. Podstawowe cechy tej ulubionej postaci historycznej były zawsze czytelne, mimo powielania w różnych wersjach - w rzeźbie, na obrazach, banknotach, medalach. Sportretował Kościuszkę także wybitny artysta Konstanty Laszczka, wykładowca rzeźby w krakowskiej Akademii, opiekun rzeszy znakomitych twórców - którego warsztat medalierski wyróżniała „świeżość obserwacji i świetnie uchwycona charakterystyka twarzy”, jak zauważył Adam Więcek w „Dziejach sztuki medalierskiej w Polsce”. Laszczka drobną plastykę reliefową uprawiał na szczególnie szeroką skalę. Prezentujemy rzadki egzemplarz, o średnicy 6 cm, sygnowany na awersie - K. Laszczka - przechowywany przez Muzeum Północno-Mazowieckiego w Łomży. Medal z brązu z 1917 r. ma umieszczone na rewersie zawsze aktualne słowa: „- Pierwszy krok do zwycięstwa poznać się na własnej sile”. Wybito go w mennicy w Wiedniu, na pamiątkę stulecia śmierci Naczelnika Powstania. Warto pamiętać, że w tym samym roku społeczeństwo Łomży uhonorowało Tadeusza Kościuszkę pamiątkowym głazem na Nowym Rynku, który z tej okazji przemianowano na Plac Kościuszki - i te pamiątki istnieją, mimo przetoczenia się dwóch wojen światowych. Pisze Więcek: „W blisko pięciowiekowych dziejach medalierstwa polskiego znajdują odzwierciedlenie nie tylko wszystkie przewijające się w sztuce europejskiej style i kierunki artystyczne, ale też i historia narodu, jego sukcesy i klęski, lata niewoli i walki o wyzwolenie i niepodległość.”
