Stopka hucznie świętuje barwne 30-lecie
- Po prostu ja się postarzałem, a nasza Stopka dorasta! – żartował red. Stanisław Zagórski (lat 78), pomysłodawca, założyciel i od początku nieprzerwanie prezes Społecznego Stowarzyszenia Stopka w Łomży podczas uroczystego jubileuszu w Auli im. Hanki Bielickiej. - Powołując do życia Stopkę chcieliśmy tworzyć coś potrzebnego i wartościowego. A czas nam wszystkim pokazał, że chyba się udało!
Elegancka aula II LO przy pl. Kościuszki w Łomży była zapewne jedynym w Polsce miejscem, gdzie tak tłumnie zgromadzili się wybitni i znani naukowcy, autorzy podręczników akademickich, zwłaszcza z humanistyki jak historia, literaturoznawstwo czy socjologia. Większość z około dwustu gości stanowili członkowie stowarzyszenia Stopka, które znakomicie zapisało się w historii nauki polskiej jako organizator konkursów na publikacje specjalistyczne o medal i nagrodę Zygmunta Glogera, autora monumentalnej „Encyklopedii Staropolskiej”.
Jednak Stopka to znacznie rozleglejszy obszar bezcennych dla rozwoju kultury działań: inicjator konkursów pamiętnikarskich i wydawca pamiętników oraz propagator i kolekcjoner sztuki polskiej i krajów Europy środkowo-wschodniej, skąd artyści rokrocznie zapraszani są na plenery malarskie i rzeźbiarskie.
Podczas gali 30-lecia, prowadzonej lekko i z humorem przez Jolantę Nowacką i Jerzego Muszyńskiego, wręczono nagrody Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Radca ministra Franciszek Cemka przekazał gratulacje od ministra Bogdana Zdrojewskiego i nagrody, na które zasłużyli prezes red. Stanisław Zagórski i od lat działający w Stopce profesorowie: Bronisław Gołębiowski, Adam Czesław Dobroński i Henryk Samsonowicz, który przewodniczył też kapitule jubileuszowej Nagrody Glogera.
Ponadto ministerstwo doceniło działalność całego stowarzyszenia, przyznając mu nagrodę zbiorową. Dwójka aktywnych działaczy otrzymała brązowe odznaczenia Gloria Artis: pracujący dla Stopki od 30 lat plastyk, autor ilustracji wydawnictw i książek Stanisław Kędzielawski oraz wiceprezes Wiesława Czartoryska, pod której bacznym okiem funkcjonuje liczony już w setki tomów dorobek wydawniczy. Znajdziemy w nim obok rozpraw i wspomnień, tomiki poetyckie i poradniki z przepisami kuchni regionalnej.
- Kondycja finansowa Stopki jest przyzwoita – ocenił prezes Zagórski. - Przybliżę dzień dzisiejszy i przyszłość, która jest i nie jest nieodgadniona. Stowarzyszenie kupiło w Warszawie działkę o powierzchni 1700 mkw., na której postawiono do wynajęcia obiekt o pow. 1000 mkw. Stopka będzie miała z tego 30 tys. zł miesięcznie. Sprzedaliśmy wielki ośrodek wypoczynkowy nad jeziorem Jeziorak, bo trzeba było do niego dopłacać 80 tys. zł rocznie. Musimy zarabiać na siebie i to ustawicznie. Na szczęście, nie zawodziła intuicja, czyli nos – mam duży, ale to głównie dookolna życzliwość ludzi, która pozwala przeżyć radosne chwile i przetrwać trudne. Oprócz działalności kulturalnej i wydawniczej prowadzimy handel książkami i artykułami piśmienniczymi oraz działalność oświatową. Stopka obecnie prowadzi w prawie 30 miastach Policealną Szkołę Farmaceutyczną, w której kształci się 1 500 uczniów. Mamy około 4 000 absolwentów i ponad 360 nauczycieli, w tym lekarzy, farmaceutów i chemików, którzy są dobrymi fachowcami.
Prezes Stanisław Zagórski wyróżnił „przewodników duchowych”: prof. Janusza Tazbira, zdobywcę tegorocznej Nagrody Glogera, który 30-lecie Stopki w Łomży świętował z małżonka Julią, i prof. Henryka Samsonowicza z małżonką Agnieszką. Z wdzięcznością wspomniał także o towarzyszącej mu przy zakładaniu Stopki red. Stefanii Henczelowej z „Kontaktów”, będących - mimo podtytułu „Pismo PZPR” – w latach '80 nie tyle pochlebcą ówczesnych władz, co dobrą szkołą ogólnopolskiego reportażu społecznego.
O minionych, czasem łatwiejszych, a czasem trudniejszych 30 latach Stopki, opowiadał ze swadą i niejedną szczyptą humoru historyk i urodzony gawędziarz prof. Adam Czesław Dobroński.
- Mimo zagrożeń zewnętrznych, jak władze, cenzura czy inflacja, często większe było zagrożenie wewnętrzne, czyli pomysły prezesa – opowiadał profesor. - Na przykład, prezes wymyślił muzeum straszydeł, demonów i niesamowitości, które miało neutralizować ideowych przeciwników i korygować obowiązujące „tendencje”. Ale dobre niebiosa i tak nieraz przychylały opieki.
Profesor przywołał we wspomnieniu przyjaciela Stopki i Księcia Zamku Warszawskiego, czyli kierującego onegdaj Zamkiem Królewskim, nieżyjącego historyka prof. Aleksandra Gieysztora...
Następnie zmienił ton i rozbawieni słuchacze poznali fragmenty solidnego i obszernego, okraszonego w wydawnictwie zdjęciami, wykładu „Gdy myślę Stopka”. Opublikowano go w „Stopniku”, bezcennym roczniku Stopkowej rodziny, zwanej od nazwiska patrona także Glogerianami. Można się zeń dowiedzieć, że wśród kilkunastu założycieli „odwiecznych Polaków” znalazł się bratanek Węgier, czyli Gabor Lorinczy, i autentyczny uczony Białorusin prof. Włodzimierz Pawluczuk. Pierwsze zebranie odbyło się 8. października 1981 r., na dwa miesiące i pięć dni przed wprowadzeniem w Polsce stanu wojennego. A potem...
A potem dzień po dniu przez 30 lat Stopka wytrwale zostawiała ślad w polskiej kulturze i nauce, organizując spotkania, zjazdy, wykłady, konkursy i plenery. To właśnie ten ślad nas przetrwa...
Mirosław Robert Derewońko
Fot. Małgorzata Flisikowska
