Pierwszy Biskup i Honorowy Obywatel Łomżyński - ::4lomza.pl:: Regionalny Portal

Abp. Romuald Jałbrzykowski urodził się 7 lutego 1876 r. we wsi Łętowo-Dąb, w pow. Wysokie Mazowieckie. Jego rodzina wywodziła się z drobnej szlachty mazowieckiej zajmującej się uprawą roli i legitymowała herbem Grabie. W latach 1883-1886 uczęszczał do szkoły elementarnej w Kołakach, a następnie kontynuował naukę w Klasycznym Gimnazjum Męskim w Łomży. Jesienią 1893 r. rozpoczął studia teologiczne, a pięć lat później przyjął święcenia subdiakonatu i diakonatu i rozpoczął studia na Akademii Duchownej w Petersburgu, gdzie 9 marca 1901 r. otrzymał święcenia kapłańskie.
Po powrocie do diecezji sejneńskiej mianowany został wikariuszem w parafii Wąsosz, jednak nie objął proponowanej mu funkcji, gdyż został na kilka miesięcy kapelanem bpa Baranowskiego. Od 1902 r. był najmłodszym profesorem w seminarium duchownym w Sejnach. Sześć lat później objął funkcję wicerektora seminarium, a w 1910 r. mianowany został kanonikiem katedralnym w Sejnach.
Podczas pobytu w Sejnach zetknął się m.in. z rozbudzeniem litewskiej działalności narodowej, w co zaangażowani byli księża narodowości litewskiej obsadzający większość parafii diecezji sejneńskiej. Starając się w taki sam sposób wszystkich duchownych sam poświęcał się też działalności narodowo-społecznej. Powołał do życia stowarzyszenie „Gospodarz”, Związek Katolicki, Koło Macierzy Polskiej. Oprócz tego doprowadził do przedłużenia czasu nauki j. polskiego w seminarium z dwu do pięciu lat oraz osobiście zajmował się kolportażem polskiej prasy i książek. W początkowym okresie I wojny światowej otworzył kuchnię dla najbiedniejszej ludności, jak też przekazywał żywność jeńcom rosyjskim. Działania wojenne spowodowały w 1915 r. przeniesienie seminarium duchownego do Mohylewa, gdzie Jałbrzykowski zaangażował się w działalność Centralnego Komitetu Obywatelskiego, opiekującego się ewakuowana ludnością polską.
Po długiej drodze powrotnej do Sejn nie dane mu było tam pozostać, w związku z oporem Litwinów w lipcu 1918 r. objął funkcję proboszcza w Radziłowie.  Nie trwało to zbyt długo, gdyż pod koniec tego miesiąca wyznaczony został w Rzymie na biskupa sufragana diecezji sejneńskiej. Jego konsekracja odbyła się w Łomży, a dokonał jej kard. Aleksander Kakowski, w obecności nuncjusza apostolskiego kard. Achillesa Ratti, późniejszego papieża Piusa XI. Tutaj też zamieszkał przy ul. Zjazd, w domu wynajętym od rodziny Chodźków.
W czasie wojny polsko-bolszewickiej w 1920 r. Romuald Jałbrzykowski stanął na czele społecznego Komitetu Obrony Łomży, zakazał też księżom opuszczania zajmowanych placówek. Podczas okupacji miasta przez Armię Czerwoną został na kilka dni aresztowany. Po zakończeniu wojny bp Jałbrzykowski przystąpił do odbudowy życia społecznego i religijnego, czego efektem stało się m.in. założenie w Łomży seminarium duchownego, kurii biskupiej, Szkoły Rzemiosł. Patronował także takim organizacjom świeckim jak: Komitet Opieki Społecznej, Towarzystwo Dobroczynności. Przyczynił się również do powstania kuchni dla najbiedniejszych oraz założył drukarnię diecezjalną.
15 grudnia 1925 r. bp Jałbrzykowski został prekonizowany w Rzymie na pierwszego ordynariusza nowoutworzonej diecezji łomżyńskiej. Jego ingres do katedry w Łomży odbył się 26 stycznia 1926 r. w obecności kard. Kakowskiego. Już 7 lutego tego samego roku Rada Miejska nadała mu tytuł pierwszego honorowego obywatela Łomży, doceniając jego wkład w organizacje diecezji łomżyńskiej, jak też działalności społecznej w latach 1919-1925. Także z inicjatywy władz miasta powstał Komitet Diecezjalny Fundacji im. Księdza Biskupa R. Jałbrzykowskiego, a duchowieństwo ufundowało swemu pasterzowi samochód osobowy. Władzę w diecezji łomżyńskiej pierwszy ordynariusz sprawował jednak bardzo krótko, gdyż 24 czerwca 1926 r. został mianowany arcybiskupem metropolitą wileńskim.

dr Krzysztof Sychowicz