Przejdź do treści Przejdź do menu
czwartek, 28 marca 2024 napisz DONOS@

„Nie ma życia bez tego, co nasze, kurpiowskie...”

Główne zdjęcie
Elżbieta Lemańska

- Tradycja jest naszą siłą, radością życia i darem od Pana Boga - mówiła dwa lata temu w wywiadzie prasowym Elżbieta Lemańska (1966-2009). Oddana sercem ratowaniu kultury kurpiowskiej dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury w Zbójnej zamilkła na zawsze w warszawskim szpitalu w sobotę, 17 października br.. Pokonał ją nowotwór, ale można chronić nadzieję, że nie pokona niepamięć... Uroczystości pogrzebowe Elżbiety Lemańskiej rozpoczną się we wtorek, 20 października o godz. 13 w kościele w Zbójnej.

- Z niczego zrobiła piękną siedzibę GOK, bo wcześniej zajęcia odbywały się w skromnej świetlicy remizy strażackiej – wspomina Elżbietę Lemańską choreograf Kazimierz Pawczyński, współtwórca Zespołu Pieśni i Tańca Łomża. - Zaczynała w ten sposób, że ubierała siebie, męża i rodzinę oraz wójta i wójtową w stroje kurpiowskie. Ela miała wspaniałą zaletę: umiała z ludźmi rozmawiać precyzyjnie i konkretnie. A do tego szanowała i zwierzchników, i podwładnych.
Elżbieta Lemańska szkołę podstawowową ukończyła w Zbójnej, gdzie urodziła się 10 maja 1966 r. Niedaleko pod lasem znajdował się jej rodzinny dom. Tata był  leśniczym, natomiast mama zajmowała się gospodarstwem i wychowaniem czterech córek.
- Mama była strażnikiem tradycji i wiary. Zawsze nam powtarzała: „Nie ma życia bez Boga, nie ma życia bez tego, co nasze, kurpiowskie! Żebyście nigdy o tym nie zapomniały!” - opowiadała Elżbieta Lemańska, która po maturze w łomżyńskim Liceum Ekonomicznym studiowała na wydziale ekonomii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Zgłosiła się do konkursu na dyrektora Gminnego Ośrodka Kultury w Zbójnej, którym zaczęła kierować 1 sierpnia 1992 r. Jej prawdziwą pasją, zdaniem Kazimierza Pawczyńskiego, było przywrócenie mieszkańcom Zbójnej i okolic świadomości kurpiowskiej.
Dzięki wzorowej pracy Elżbiety Lemańskiej, gminna instytucja kultury zaczyna być znana najpierw w województwie, a potem w kraju i za granicą. Działające w GOK zespoły – z których pierwszy, kobiecy powstał pod koniec 1992 r. -  zdobywały wysokie nagrody na festiwalach i w konkursach prezentujących kulturę kurpiowską. Gmina Zbójna brała udział w międzynarodowych projektach, we współpracy z regionami w Portugalii, we Włoszech, w Szkocji, Finlandii i w Rumunii, co pozwoliło na organizację stoisk promocyjnych i konferencji, podczas których prezentowane były tradycje i twórczość ludowa kurpiowskiej Puszczy Zielonej. Projekt „Rozśpiewane Kurpie, czyli ocalić od zapomnienia…” w 2007 r. pozwolił wyposażyć  zespoły ludowe przy GOK w kompletne stroje kurpiowskie i instrumenty ludowe oraz wydać  folder promujący kulturę i obrzędy kurpiowskie.                                                                                                                        
Kiedy zgłaszano Elżbietę Lemańską w 2008 r. do Nagrody Prezesa Związku Kurpiów pn. Kurpik, przypomniano, że organizowała stoiska Kurpi na imprezach „Podlaskie Gminy Wiejskie” w Warszawie, w Wilnie w 2006 r., w Białymstoku w 2004 i na międzynarodowej konferencji w Łomży w 2005 r. Na stoiskach była degustacja potraw i pokazy rękodzieła (rzeźba, kowalstwo, wycinanki, bukiety, palmy, pisanki, haft, koronka). Prezentowano również folklor kurpiowski: pieśni, gadki i muzykę. W 2007 r. pod jej kierunkiem gmina Zbójna wzięła udział w Międzynarodowym Turnieju Gmin w Suchowoli „Między nami sąsiadami” i zajęła drugie miejsce.
Elżbieta Lemańska zebrała i opracowała przepisy tradycyjnych potraw kurpiowskich, wśród których są: gulon z jełowcem, kapusta z kaso, rejbak, kasa ze skrzeckani, kasa z komoso, tuk, chleb zytni z kartoflani, drozdzak, fafernuchy i psiwo kozicowe. Była od 1998 r. redaktorem naczelnym kwartalnika „Nowy Głos Puszczański”, wydawanego przez GOK w Zbójnej. Od marca 1999 r. rokrocznie organizowała konkurs „Rozmaitości Wielkanocne”, angażując wielu twórców i rękodzielników ludowych oraz  młodzież szkolną. Jej działalność na polu odtwarzania, utrwalania i upowszechniania kultury Puszczy Zielonej pozwoliły na zebranie ogromnego dorobku artystycznego przez zespoły ludowe działające przy GOK, wydanie płyty i koncerty w Polsce, na Litwie, we Francji i w Niemczech. Kurpiowskie śpiewy i gadki zdobyły uznanie, m.in., w Ogólnopolskim Konkursie „Sabałowe bajania” w Bukowinie Tatrzańskiej w 2003 i 2005 r., zaś Elżbieta Lemańska – w oczach ministra kultury, wojewody i starosty łomżyńskiego oraz władz gminy Zbójna.
Kolejne roczniki dzieci i młodzieży, kobiet i mężczyzn w barwnych kurpiowskich strojach wyróżniały się dotąd na dożynkach i festynach, na odpustach i procesjach w Boże Ciało czy w Niedzielę Palmową. We wtorek, 20 października o godz. 13 przybędą do kościoła w Zbójnej, aby pożegnać na ostatnią drogę Elżbietę Lemańską...

Mirosław R. Derewońko

PS. Po wypowiedzi śp. Elżbiety Lemańskiej sięgnąłem do tekstu Gabrieli Szczęsnej „Z domu pod lasem” („Kontakty”, 19 października 2007).

240308092554.png

 
Zobacz także
 

W celu świadczenia przez nas usług oraz ulepszania i analizy ich, posiłkujemy się usługami i narzędziami innych podmiotów. Realizują one określone przez nas cele, przy czym, w pewnych przypadkach, mogą także przy pomocy danych uzyskanych w naszych Serwisach realizować swoje własne cele i cele ich podmiotów współpracujących.

W szczególności współpracujemy z partnerami w zakresie:
  1. Analityki ruchu na naszych serwisach
  2. Analityki w celach reklamowych i dopasowania treści
  3. Personalizowania reklam
  4. Korzystania z wtyczek społecznościowych

Zgoda oznacza, że n/w podmioty mogą używać Twoich danych osobowych, w postaci udostępnionej przez Ciebie historii przeglądania stron i aplikacji internetowych w celach marketingowych dla dostosowania reklam oraz umieszczenia znaczników internetowych (cookies).

W ustawieniach swojej przeglądarki możesz ograniczyć lub wyłączyć obsługę plików Cookies.

Lista Zaufanych Partnerów

Wyrażam zgodę