Uczniowie decydują o swojej szkole
Już po raz kolejny uczniowie zyskają możliwość wprowadzenia zmian na lepsze i odmienienia swoich szkół. Wszystko to dzięki idei Szkolnego Budżetu Obywatelskiego, realizowanego w Łomży i w gminie Piątnica przez Stowarzyszenie Sapere Aude. Każda szkoła otrzyma określone środki, a o tym, jak zostaną one wykorzystane zdecydują dzieci i młodzież.
Pilotażowa odsłona Szkolnego Budżetu Obywatelskiego, realizowana w łomżyńskich szkołach średnich pod hasłem „Aktywni młodzi obywatele!” potwierdziła, że młodzież chce mieć wpływ na sprawy bezpośrednio ją dotyczące, zmieniać swoje otoczenie na lepsze, a do tego demokracja bezpośrednia sprawdza się w działaniu, łącząc przy tym pokolenia, to jest uczniów i kadrę pedagogiczną. Dało to efekt w postaci zrealizowania w I Liceum Ogólnokształcącym im. Tadeusza Kościuszki, Katolickim Liceum Ogólnokształcącym im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Zespole Szkół Ekonomicznych i Ogólnokształcących nr 6 oraz Zespole Szkół Mechanicznych i Ogólnokształcących nr 5 im. Marszałka Józefa Piłsudskiego bardzo różnorodnych projektów, związanych z kulturą, ekologią i integracją szkolnej społeczności, zaś wartością dodaną było wykształcenie w nich naturalnych liderów, aktywnie wspieranych przez koleżanki i kolegów. Uczniowie głosowali przede wszystkim na wybrane projekty, wzbogacające szkolną infrastrukturę lub obejmujące cykle spotkań edukacyjnych, ale bywało też, że dzięki zgodnemu współdziałaniu w ich placówce realizowano wszystkie zgłoszone inicjatywy, zarówno te „twarde”, jak i „miękkie”, gdzie rekordzistą okazała się społeczność Mechaniaka.
W tym roku Szkolny Budżet Obywatelski wraca pod hasłem „Ciekawie? Zawsze, jak się da!”, dając szansę twórczego działania uczniom kolejnych szkół nie tylko w Łomży, ale również w Piątnicy, Drozdowie i Dobrzyjałowie. Jest to istotne również w tym kontekście, że dzieci i młodzież z mniejszych miejscowości często są pozbawione takich samych szans, jak ich rówieśnicy z większych ośrodków, ale idee SBO również pod tym względem są nad wyraz demokratyczne. – Często słyszy się o młodych, którzy się nie angażują, nie biorą udziału w wyborach, trudno ich czymś zainteresować – zauważa Tomasz Wróblewski. – Partycypacja młodzieży, inaczej uczestnictwo, to coś więcej niż aktywność, to oddanie młodym części władzy dorosłych, również oddelegowanie części odpowiedzialności za kształtowanie rzeczywistości. W szczególności w obszarach, które mają młodemu człowiekowi służyć z założenia: w szkole, organizacji czy projekcie młodzieżowym. Nie jest to łatwe, niejednokrotnie wymaga porzucenia utartych schematów, ale efekty poprzedniej edycji SBO potwierdziły, że warto było takie ryzyko podjąć.
Pierwszym etapem było powstanie w każdej ze szkół Rad SBO, złożonych z uczniów, rodziców, nauczycieli i przedstawicieli dyrekcji. W ich gestii będzie od teraz wszystko związane z realizacją działania, od naboru pomysłów, przez konsultacje i warsztaty, aż po wybór projektów i ich realizację. To sporo pracy, ale niezwykle rozwijającej, dającej też bezcenne w dalszym życiu doświadczenie, kiedy młodzi ludzie będą musieli, już w pełni samodzielnie, podejmować różne decyzje i inicjatywy.
Jest też o co walczyć w wymiarze finansowym, ponieważ każda szkoła uczestnicząca w projekcie otrzyma 10 tysięcy złotych. Połowa tej kwoty będzie mogła być przeznaczona na inwestycje w przestrzeń szkolną, na przykład zakup sprzętu, doposażenie pracowni lub stworzenie stref odpoczynku. Trzy tysiące złotych będą mogły być spożytkowane na realizację projektów „miękkich”, takich jak warsztaty psychologiczne, wydarzenia kulturalne czy spotkania integracyjne. Dodatkowe dwa tysiące złotych zostaną przeznaczone na promocję SBO, aby jak najwięcej uczniów dowiedziało się o tej inicjatywie i mogło wziąć udział w głosowaniu. Teraz wszystko zależy więc od pomysłowości i kreatywności młodych ludzi, mających nie tylko możliwość działania, ale też zyskujących określone środki na realizację wybranych pomysłów. Całość projektu zostanie podsumowana podczas Forum Młodych, które umożliwi uczniom zaprezentowanie efektów swoich działań, wymianę doświadczeń i rozmowy o dalszej aktywności obywatelskiej.
– Młodzież ma ogromny potencjał, który często pozostaje niewykorzystany – podkreśla Tomasz Wróblewski, koordynator projektu ze Stowarzyszenia Sapere Aude. – Szkolny Budżet Obywatelski daje uczniom realną szansę na współdecydowanie i wpływ na życie szkolnej społeczności. To nie tylko pomysły i projekty, ale przede wszystkim lekcja odpowiedzialności. W poprzedniej edycji uczniowie z uwagą słuchali starosty Krzysztofa Ryszarda Kozickiego, który opowiadał o początkach funduszu sołeckiego w gminie Piątnica. Efektem działań młodych ludzi było m.in. budowa siłowni.
– Razem z Tomaszem Wróblewskim współorganizowałem poprzednią edycję Szkolnego Budżetu Obywatelskiego w Łomży – dodaje wójt gminy Piątnica Krzysztof Kozicki. –Prowadziłem szkolenia dla młodzieży i widziałem dobre efekty tego projektu, bo młodzi ludzie angażowali się, rodziły się różne pomysły i powstawały ciekawe inicjatywy. Było też duże zainteresowanie, nie tylko młodzieży, ale też ze strony nauczycieli. Dlatego zaproponowałem Tomaszowi Wróblewskiemu, żeby następną edycję zorganizować głównie na terenie gminy Piątnica. I jestem przekonany, że ta edycja również u nas przyniesie dobre efekty, i edukacyjne, i społeczne, nie mówiąc już o tych materialnych.
Finansowany przez Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach programu NOWEFIO 2025 projekt realizuje Stowarzyszenie Sapere Aude.
tekst płatny
