Nowy temat | Spis tematów | Przejdź do wątku | Szukaj | Zaloguj | Nowszy wątek | Starszy wątek |
MPEC w Łomży a prywatyzacja |
- Czy w Polsce jest rynek ciepła? - Zacznijmy od wyjaśnienia, że rynki energii są emanacją strategicznej roli kompleksu energetyczno-paliwowego, należącego do tych dziedzin gospodarki narodowej, które nawet w warunkach rynkowych muszą podlegać przemyślanym mechanizmom racjonalizującym jej rozwój. Ponadto każdy z tych rynków ze względu na charakter mediów (energia elektryczna, gaz, ciepło) jest zupełnie inny. Łączy je to, że są to rynki regulowane, a więc ułomne funkcjonujące w warunkach monopolu naturalnego. Rozważmy przykładowo rynek ciepła. Właściwie są to rynki lokalne, gdyż nie ma jednego systemu krajowego, jak w elektroenergetyce czy gazownictwie. Mimo wysiłków URE praktycznie nie funkcjonuje zasada TPA, czy unbundling. Tak więc rynku ciepła w ujęciu klasycznym nie ma. - Kto zatem jest odpowiedzialny za zaopatrzenie mieszkańców miasta, gminy w ciepło ? - W ciepłownictwie jest inny poziom odpowiedzialności i decyzji. Prawo mówi o tym wyraźnie. Przecież za to w stopniu podstawowym są odpowiedzialne lokalne władze samorządowe i to nie tylko w zakresie sporządzania planów zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. Moim zdaniem dotyczy to również koordynacji rozwoju rynku, dokładniej – koordynacji procesów inwestycji energetycznych na konkretnym terenie w konkretnej gminie . - Czy to oznacza, że samorządy miast, gmin mogą prowadzić samodzielnie swoją politykę energetyczną? - Oczywiście, że tak. Musi być przy tym spełniony warunek nadrzędny, że lokalna polityka energetyczna jest zgodna z polityka energetyczną Polski opisaną w stosownym dokumencie (zazwyczaj pod tą nazwą) i przyjętą przez władze. Szczególnie rozważnie należy podchodzić do inwestycji energetycznych. Wybór konkretnych rozwiązań inwestycyjnych powinien wynikać tylko i wyłącznie z rachunku ekonomicznego i wzajemnej konkurencji poszczególnych paliw i techno¬logii. Dyskutowane obecnie w kraju różnorodne modele rozwoju rynku ciepła powinny, moim zdaniem, bezdyskusyjnie uwzględniać opcje popytowo-podażowe, w miarę „sprawiedliwy” sposób dzielić prawa i obowiązki pomiędzy uczestnikami rynku ciepła. Rynek ciepła zwłaszcza obejmujący systemy scentralizowane zmienia się i będzie musiał zmieniać się pod wpływem wymagań unijnych klimatyczno-energetycznych. To wielkie wyzwanie dla wszystkich. - A co z konkurencją poszczególnych paliw i technologii? - Jest to problem niezwykle złożony. Szczególnie w warunkach wielkich miast. Moim zdaniem wymaga to koordynacji i stworzenia wspólnej merytorycznej platformy dyskusyjnej, otwartej na wypracowanie najbardziej korzystnych przede wszystkim dla odbiorców, ale także dla wytwórców i dystrybutorów, rozwiązań. Taka, moim zdaniem, jest potrzeba chwili. Poza tym, konkurencja paliw i technologii nie jest jeszcze czymś nagannym. Gorzej , gdy dochodzi do niezdrowej konkurencji inwestorów. Przykładowo, jeśli przedsiębiorstwo dotychczas zajmujące się działalnością w zakresie dystrybucji ciepła, zapragnie zajmować się wytwarzaniem i na odwrót firma wytwórcza zapragnie budować sieci cieplne i zajmować się działalnością dystrybucyjną. Przecież i tak w ostatecznym rozrachunku zapłacą za to odbiorcy! Z pewnym zażenowaniem obserwuję takie niezwykle nieracjonalne plany i programy rozwoju ciepłownictwa w niektórych miastach w naszym kraju. Tylko u nas może to być tak planowane. - Czy znane są Panu Profesorowi takie szczególne przypadki nieracjonalnych zachowań? - Tak, dotyczy to głównie dużych miast, będących uprzednio właścicielami firm energetycznych, w szczególności tam, gdzie dokonano prywatyzacji przedsiębiorstw ciepłowniczych zarówno wytwórczych, jak i dystrybucyjnych. Czasami mogło być przy tym i tak, że osoby uczestniczące w procesach prywatyzacyjnych, po zakończeniu swojej misji jako przedstawiciele organu właścicielskiego, znajdowały ambitną pracę u nowego właściciela i znowu musiały (muszą) wykazywać się aktywnością, szczególnie w lansowaniu pomysłów lub projektów, które wcześniej nie były dostrzegane. Jest to zupełnie zrozumiałe i ludzkie, ale nie zwalnia to z racjonalnego (globalnie, a nie korporacyjnie) myślenia. Nie chciałbym wymieniać tutaj nazw miast, ale generalnie w warunkach istniejących dużych systemów ciepłowniczych zasilanych z elektrociepłowni, zdecydowanie nie ma miejsca, z powodów ekonomicznych, zarówno na budowę nowych źródeł, jak budowę nowych ekwiwalentnych sieci cieplnych. Nie sądzę, żeby po prostu było kogokolwiek na to stać na podstawie rzetelnych analiz ekonomicznych, uwzględniających wszystkie elementy rachunku kosztów. - Gdzie szukać wyjścia z zasygnalizowanych wyżej sytuacji, które już istnieją albo które mogą zaistnieć? Co zatem należałoby zrobić? - Dotychczasowi operatorzy źródeł wytwórczych i sieci cieplnych powinni po prostu zachować się po partnersku i usiąść do stołu negocjacji. Inaczej stracą na tym wszyscy: wytwórcy, dystrybutorzy, a przede wszystkim odbiorcy. W gospodarce nie ma prawdziwych cudów, wcześniej czy później cena ciepła przykładowo z poziomu ok. 40-50 zł /GJ wzrośnie co najmniej o 30-50 %, a może i więcej. Zależy to przecież głównie od nakładów na budowę nowych źródeł (i przyszłych kosztów paliwowych np. źródeł opalanych gazem), albo odwrotnie – od nakładów na infrastrukturę sieciową, jeśli w ogóle udałoby się ją zbudować w terenie silnie zurbanizowanym, biorąc pod uwagę utrudnienia w uzyskiwaniu tzw. prawa drogi. Należy przy tym w obu przypadkach pamiętać o zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego. Zgadzam się tutaj z opinią jednego ze znamienitych profesorów, że konkurencja może być także powodem dezorganizacji, popsucia lokalnego rynku ciepła. Budować należy wszędzie tam, gdzie jest popyt, a nie nadpodaż. Takie przecież są fundamentalne zasady racjonalnego gospodarowania. Dziękuję za rozmowę. Prof. dr hab. inż. Waldemar Kamrat – absolwent Wydziału Elektrycznego Politechniki Gdańskiej oraz Wydziału Ekonomiki Produkcji Uniwersytetu Gdańskiego. Ukończył również studia specjalistyczne w zakresie polityki i efektywności energetycznej w USA, uzyskując w roku 1996 Certificate of the Institute for Young Investigators in Energy Efficiency – Berkeley/Washinghton DC. Członek Komitetu Problemów Energetyki Polskiej Akademii Nauk. Ciekawy artykul dla Wladz Miasta i Rady .
|
Odpowiedz na tę wiadomość
|
Re: MPEC w Łomży a prywatyzacja |
800 tys. zł netto zysku w ubiegłym roku przyniosło Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Łomży. Mimo, to władze miejskie rozważają możliwość restrukturyzacji firmy w tym także niewykluczona jest prywatyzacja. Powodem w ocenie władz Łomży jest konieczność dostosowania spółki do dyrektyw Unii Europejskiej w zakresie emisji dwutlenku węgla. Wiąże się to z modernizacją miejskiej ciepłowni, która z informacji jakie uzyskaliśmy kosztować może od 15 do 20 mln. zł. Póki co władze Łomży zastanawiają się czy na taką inwestycję ich stać, czy trzeba szukać alternatywnych metod. - Pytanie jest proste, czy Nas jako miasto i sam MPEC będzie stać na przeprowadzenie takiej modernizacji, by obniżyć emisję, a więc zastosować alternatywne źródła ciepła. Ja na spotkaniu z załogą mówiłem, że to nie jest decyzja, to tylko rozważenie możliwości ewentualnej prywatyzacji MPEC-u - mówi Prezydent Łomży Mieczysław Czerniawski. Władze Łomży w celu rozważania różnych wariantów także prywatyzacji poproszą o konsultację jedną z warszawskich kancelarii prawnych. Jednakże tym samym podkreślają, że wczorajsze spotkanie z załogą MPEC-u to tylko dmuchanie na zimne i szukanie odpowiedniego rozwiązania . Pytam sie poco nabiac kase kancelariom prawnym. Cel Spolki jasno okresla dzialalnosc. CELE DZIAŁANIA MPEC w Łomży Sp. z o.o. Celem firmy jest zapewnienie Klientom niezawodnej dostawy ciepła po możliwie najniższej cenie. MPEC w Łomży Sp. z o.o. prowadzi działalność gospodarczą polegającą na produkcji, przesyłaniu i dystrybucji energii cieplnej w oparciu o wydane koncesje w zakresie: - na wytwarzanie energii cieplnej nr WCC/227-ZTO/439/W/OLB/2007/OG z dnia 13 lipca 2007 roku, - na przesyłanie i dystrybucje energii cieplnej nr PCC/241-ZTO/439/W/OLB/2007/OG z dnia 13 lipca 2007 roku. Obie koncesje ważne są do 15 października 2023 roku.. Czy prywatyzowac MPEC , tak ale tylko przez GPW , sprzedajac 40% udzialow. Miasto nigdy nie powinno utracic kontroli nad Spolka. Firmie potrzebne sa srodki na inwestycje , takie inwestycje ktore pozwola oprocz wytworzenia ciepla produkowac energie elektryczna. Dlaczego nik nie rozwaza mozliwosci wybudowania przy Firmie biogazowni , ktora moglaby pracowac na komunalnych smieciach , produkcji biopaliwa II generaqcji. Wszystko jest mozliwe.
|
Odpowiedz na tę wiadomość
|
Re: MPEC w Łomży a prywatyzacja |
A moze tak nasze Wladze Miasta i Radni wzieli by przyklad z MPCE Bialystok Układ kogeneracyjny w Ciepłowni Zachód w 2012 roku. MPEC poszukuje dostawcy silników gazowych. Budowa bloku kogeneracyjnego w Ciepłowni Zachód będzie największą inwestycją MPEC Białystok. W listopadzie odbędzie się rozstrzygnięcie przetargu na dostawę dwóch silników gazowych o łącznej mocy ok. 8 MWe i mocy termicznej ok. 7 MWt. Uruchomienie układu kogeneracyjnego planowane jest na grudzień 2012 roku. Dzięki jego budowie MPEC Białystok oprócz energii cieplnej będzie również wytwórcą energii elektrycznej. Kogeneracja (CHP – Combined Heat and Power) to proces technologiczny jednoczesnego wytwarzania energii elektrycznej i użytkowej energii cieplnej. W porównaniu z odrębnym wytwarzaniem ciepła i energii elektrycznej, zastosowanie kogeneracji daje duże oszczędności ekonomiczne i środowiskowe ze względu na mniejsze zużycie paliwa.
|
Odpowiedz na tę wiadomość
|
Re: MPEC w Łomży a prywatyzacja |
Oj mistrzu usłyszałeś termin kogeneracja sprawdziłeś w necie i już mądry. Dodaj, że też za to są przyznawane certyfikaty więc sprzedają drożej bo zieleniej ;]. Kogeneracja to bardzo mądre rozwiązanie bo... zwiększa sprawność. W dużym skrócie po co ma się spaliny wywalać jak można nimi ogrzać wodę albo wytworzyć parę ;). Idealnym przykładem takiej EC jest EC Wrotków Lublin (turbina gazowa). Spłaciła się im w 8 lat (rekord). MPCE Białystok ma ok pomysł tylko trzeba się zastanowić czy warto uzależniać się od gazu którego ceny są bardzo zmienne. Z drugiej strony mniejsze obwarowania emisjami są na silniki ;) (obecnie praktycznie żadne w stosunku do kotłów i turbin). Niech włodarze naszego miasta się zastanowią co robią. Nie, przecież tacy ludzie i doradcy tam siedzą, że najlepiej to spylić i wziąć należne. Dopłaty z UE i mądry plan na modernizację, rozbudowę, przyciągnięcie większej ilości klientów to nie będzie problemów z spłatą kredytu.
|
Odpowiedz na tę wiadomość
|
Re: MPEC w Łomży a prywatyzacja |
no właśnie jest powazny problem ale jak go rozwiązać jak wszystko rozbija się o kasę. Chyba w tej sytuacji najbardziej mądre posunięcie to prywatyzowanie tych 40% przez giełdę i z tego beda nowę srodki na modernizację .No i oczywiście pozyskanie nowych klientów np domy jednorodzinne - pewnie wiele osób by no to poszło. Ciekawe ile by kosztowało takie ogrzewanie domu jednorodzinnego. Santreo
|
Odpowiedz na tę wiadomość
|
Re: MPEC w Łomży a prywatyzacja |
Po co przejmować się narzucanymi regulacjami na przyszłe 20 lat, przez instytucje(UE), która rozpadnie się w niedalekiej przyszłości?
|
Odpowiedz na tę wiadomość
|
Re: MPEC w Łomży a prywatyzacja |
jakie jest prawdziwe dno?!!! ewentualnej "prywatyzacji" mam na mysli zlodziejstwo!!!!!!!!!!!!! nawet jeśli będziemy krzyczeć, głupiec nic nie zrozumie Katon
|
Odpowiedz na tę wiadomość
|
Re: MPEC w Łomży a prywatyzacja |
Jarku... o co tu chodzi o PRYWATYZACJĘ, czy o MODERNIZACJĘ? Jeśli chodzi o prywatyzację, to mówię NIE!!! Nie można prywatyzować komunalnego monopolisty! Będzie to możliwe po zaistnieniu konkurenta. Inny problem, to modernizacja, która jest procesem permanentnym. I jest to obowiązek Zarządu MPEC i Właściciela. I na koniec kwestia ŚRODKÓW NA MODERNIZACJĘ (wiążącą się, jak się domyślam, z fatalnym dla Polski obecnym PAKIETEM KLIMATYCZNO-ENERGETYCZNYM). Jakie są stanowiska Zarządu MPEC i Właściciela? ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ Polska rządna i gospodarna, bogobojna i sprawiedliwa PROGRAMEM Polskiego Narodu! JKK
|
Odpowiedz na tę wiadomość
|
Re: MPEC w Łomży a prywatyzacja |
Około 20 mln zł ma kosztować w sumie modernizacja sieci ciepłowniczej należącej do Miejskiego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej w Łomży (Podlaskie). Ponad 13 mln zł z tej kwoty, to dotacja z UE z programu Infrastruktura i Środowisko. Pieniądze z UE trafiają do MPEC w Łomży na podstawie umowy z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Przedsiębiorstwo złożyło pierwsze wnioski o płatności, na sumę 5,4 mln zł. Jak poinformował PAP prezes MPEC w Łomży Marian Mielcarek, celem wszystkich inwestycji ma być zmniejszenie strat energii cieplnej, które powstają podczas jej przesyłu w sieci ciepłowniczej. Rocznie łomżyński MPEC sprzedaje odbiorcom około 600 tys. GJ (giga dżuli) energii cieplnej, która trafia do około 60-70 proc. mieszkańców miasta. Dzięki modernizacji, rocznie redukcja strat ma wynieść około 28 tys. GJ. Mielcarek podkreśla, że sieć w Łomży była modernizowana w minionych latach, np. przy okazji przebudowy dróg, nie jest więc w najgorszym stanie. "Ale każda modernizacja i każda oszczędność energii jest potrzebna" - dodał. Cały projekt dotyczący przebudowy i modernizacji systemu przesyłu energii cieplnej na terenie Łomży obejmuje dziewiętnaście zadań. Prace trwają od 2007 roku, są zaawansowane w 45 proc. - ocenił Mielcarek. Wydano już na nie blisko 9 mln zł. Modernizowane są magistrale, sieci rozdzielcze, przyłącza o łącznej długości 10,1 km. Zbudowane też mają być docelowo 33 nowe węzły ciepłownicze. Najstarsza część modernizowanej infrastruktury pochodzi z lat 60-tych XX wieku, część z lat 70-tych. Prace modernizacyjne mają potrwać do 2012 roku.(PAP)
|
Odpowiedz na tę wiadomość
|
Re: MPEC w Łomży a prywatyzacja |
Wywolalem temat wiec odpowiadam, 1. encepence pisze cyt : MPCE Białystok ma ok pomysł tylko trzeba się zastanowić czy warto uzależniać się od gazu którego ceny są bardzo zmienne. Czy ktosc w Lomzy zastanawial sie nad budowa biogazowni przy oczyszczalni sciekow wykorzystujac scieki komunalne. W Polsce funkcjonuje ponad 2800 biologicznych oczyszczalni ścieków komunalnych i przemysłowych. W każdym z tych obiektów powstają nadmierne osady ściekowe jako następstwo prowadzonych procesów oczyszczania ścieków stanowiące doskonały surowiec do produkcji biogazu. Osady z oczyszczalni komunalnych zazwyczaj nie zawierają metali ciężkich i substancji toksycznych, a duża zawartość substancji organicznych daje szerokie możliwości ich beztlenowej obróbki. Z osadów ściekowych, w zależności od rodzaju osadu, można uzyskać od 310 do nawet 740 dm3/kg s.m. org. biogazu. Wartość opałowa uzyskanego biogazu zależy od zawartości metanu i waha się w granicach 16,7–23 MJ/m3. Urząd Regulacji Energetyki (URE) wydał 107 koncesji na biogazownie, z czego ponad 1/3 stanowiły obiekty wybudowane przy oczyszczalniach ścieków[1]. Szacuje się, że w biogazowniach zasilanych osadami ściekowymi produkowana jest ponad połowa energii elektrycznej i 83% ciepła wytwarzanego we wszystkich biogazowniach w kraju, co stanowi produkcję roczną na poziomie 140 GWh i 290 GWh[2]. W Polsce, podobnie jak w innych krajach, można zauważyć wzrost wytwarzanych osadów ściekowych, co wynika przede wszystkim z budowy nowych oczyszczalni ścieków opartych na technologii osadu czynnego. Natomiast same osady ściekowe przerabiane są nadal metodami tradycyjnymi opartymi na procesach zagęszczania, stabilizacji i odwadniania. Stwarza to duże możliwości do produkcji biogazu poprzez przeprowadzenie beztlenowej stabilizacji produkowanego w oczyszczalniach biologicznych osadu nadmiernego. Osad otrzymany po fermentacji można stosować w rolnictwie, w drogownictwie i do rekultywacji terenów zdegradowanych. Osad musi odpowiadać jakości określonej w odpowiednich rozporządzeniach Ministra Środowiska (z 1 sierpnia 2002 r.). Ze względów sanitarnych mogą być stosowane osady, które nie zawierają bakterii z rodzaju Salmonella.. Istniejące mechanizmy wsparcia finansowego pozwalają na zwiększenie opłacalności nowych inwestycji i modernizację już istniejących, które wykorzystują osady. Założeniem wszystkich dostępnych programów pomocowych jest dążenie do wykorzystania energetycznego jak największej ilości osadów ściekowych, które stanowią doskonałe źródło biomasy. Okres programowania 2007–2013 stwarza wiele możliwości finansowania projektów energetycznych związanych również z budową biogazowni zasilanych osadami ściekowymi. Problem gazu moglby byc rozwiazany a korzysci bylby obopolne dla odbiorcow i MPCE. 2. Jerzy K. Kmicic pisze cyt : Jarku... o co tu chodzi o PRYWATYZACJĘ, czy o MODERNIZACJĘ? Jeśli chodzi o prywatyzację, to mówię NIE!!! Nie można prywatyzować komunalnego monopolisty! Będzie to możliwe po zaistnieniu konkurenta. odp: Prywatyzowac MPCE , ale tylko przez GPW,nie tracac nad Spolka kontroli, tak zrobily wieksze miasta . Prywatyzacja zwiazana jest z pozyskaniem srodkow na modernizacje Spolki , np . wprowadzenie nowej technologii , produkcji energii elektrycznej. Przy prywatyzacji nalezy rowniez pamietac co pisal Prof. dr hab. inż. Waldemar Kamrat cyt: Tak, dotyczy to głównie dużych miast, będących uprzednio właścicielami firm energetycznych, w szczególności tam, gdzie dokonano prywatyzacji przedsiębiorstw ciepłowniczych zarówno wytwórczych, jak i dystrybucyjnych. Czasami mogło być przy tym i tak, że osoby uczestniczące w procesach prywatyzacyjnych, po zakończeniu swojej misji jako przedstawiciele organu właścicielskiego, znajdowały ambitną pracę u nowego właściciela i znowu musiały (muszą) wykazywać się aktywnością, szczególnie w lansowaniu pomysłów lub projektów, które wcześniej nie były dostrzegane I tak np. prowincja Quebec w Kanadzie ma jedno wielkie przedsiębiorstwo Hydro Quebec, produkcja energii elektrycznej z wodnych spiętrzeń, dające tej prowincji czysty zysk ca 30 mld dol. rocznie . Idzie on w całości do budżetu na społeczną służbę zdrowia, na szkolnictwo, itd. Dlatego też państwowe przedsiębiorstwa francuskie, niemieckie i szwedzkie kupiły w Polsce: telekomunikację, ciepłownie dystrybucję energii elektrycznej, żeby zyskami z Polski wspomagać budżet Francji, Niemiec i Szwecji. O co wtym wszystki chodzi, bierzmy przyklad z innych, jak nie mamy swoich pomyslow na rozwoj Miasta Lomza. Tak na poczatku dzialaly firmy Koreanskie jak: Samsung, czy tez wzrost gospodarczy Chin. A kopiowane innych pomyslow moga dac : tania energie dla odbiorcow i nowe miejsca pracy. Moim marzeniem jest aby Miasto jak glowny udzialowiec byl producentem energii elektrycznej , jak w prowincja Quebec w Kanadzie. Czy dzis nalezy inwestowac w bulwary nad Narwia, ktore poza wzgledow estetycznych nie dadza zadnych korzysci w przyszlosci dla Miasta. Czy przez ta inwestycje przyjdzie do nas wymarzona międzynarodowa trasa tranzytowa Via Baltica , choc klamka juz dawno zapadla. Bialystok juz w 2005 roku zaczol tworzyc ,Podlaskie Centrum Rolno-Twarowe S.A. ktore zlokalizowane jest na obszarze o powierzchni ponad 10,0 ha. Posiada 3 hale o łącznej powierzchni 26.000 mkw. Jedna z tych hal o powierzchni 7.700 mkw. została zmodernizowana i spełnia obecnie rolę nowoczesnego kompleksu handlowego do sprzedaży artykułów rolno spożywczych. Ile ta inwestycja dala miejsc pracy dla mieszkancow Bialegostoku. Pozdrawiam rowniez Pana z Fundacji Ocalenie , ktory twierdzi , ze w Lomzy nic sie nie da zrobic , poza kawiarnia Obywatelska , gdzie mozna bedzie wypic kawe i porozmawiac o przyszlosci Miasta , ale w tym wszystkim to chyba tylko Fundacja moze byc zarobiona.
|
Odpowiedz na tę wiadomość
|
Re: MPEC w Łomży a prywatyzacja |
MPEC w Lomzy co roku prowadzi remonty , jak wymurowka piecow, wymiana armatury, ekspertyzy komina. Jakie koszty ponosi Firma co roku na remonty. Czy nie nastapil czas na zmiany , na cos nowego. Czy zysk MPEC -u powinien byc przeznaczony na premie dla Zarzadu i Rady Nadzorczej. Czy podnoszac ceny MPEC nie oskubal , kasjerki z Biedronki , ktora zarabia zaledwie 1 200 zl miesiecznie. Czy pracownicy powinni otrzymywac 13 pensje. Jestem ciekaw jak jest srednia placa w tej Spolce. Czy Zarzad wprowadzil oszczednosci np : likwidujac wszystkie przybudowki , ktorye moga pozerac energie elektryczna i cieplo. Czy pracownicy maja ulgi za cieplo dostarczane przez Spolke.
|
Odpowiedz na tę wiadomość
|
Wyświetlaj drzewo | Nowszy wątek | Starszy wątek |