Gloger uchwalony - ::4lomza.pl:: Regionalny Portal

Inicjatorem podjęcia uchwały był poseł Lech Kołakowski, który przygotował tzw. poselski projekt uchwały, który później stał się przedmiotem obrad Komisji Kultury i Środków Przekaz i która  jednogłośnie rekomendowała jego przyjęcie Sejmowi. Oto wygłoszone 22 lipca 2010r roku wystąpienie posła sprawozdawcy KKiŚP Roberta Kołakowskiego:
Wysoki Sejmie! W imieniu Komisji Kultury i Środków Przekazu mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie komisji o poselskim projekcie uchwały w sprawie uczczenia pamięci Zygmunta Glogera w 100. rocznicę Jego śmierci. Projekt powyższej uchwały, zawarty w druku nr 2901, marszałek Sejmu skierował w dniu 19 marca 2010 r. do Komisji Kultury i Środków Przekazu. Komisja po przeprowadzeniu pierwszego czytania oraz rozpatrzeniu wniosku na posiedzeniu w dniu 20 maja 2010 r. postanowiła jednogłośnie zarekomendować Wysokiej Izbie przedłożony projekt uchwały.
Zygmunt Gloger, historyk, archeolog, etnograf, folklorysta, krajoznawca, urodził się 3 listopada 1845 r. w Tyborach-Kamiance, dzisiaj jest to gmina Wysokie Mazowieckie, w województwie podlaskim. Był jedynym synem Jana i Michaliny z Woynów. Po ojcu, znanym społeczniku, odziedziczył zamiłowanie do poznawania i dokumentowania historii ojczystej oraz pasję społecznikowską.
W roku 1858 Zygmunt Gloger rozpoczął naukę w Warszawie w Prywatnym Wyższym Naukowym Zakładzie Jana Nepomucena Leszczyńskiego, a w 1867 r. ukończył Wydział Prawa i Administracji w Warszawskiej Szkole Głównej. W 1868 r. Gloger rozpoczął studia na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie studiował historię i archeologię. Zygmunt Gloger przez całe życie utrzymywał kontakty z wieloma ówczesnymi uczonymi. Jego zainteresowania kształtowali m.in. Julian Bartoszewicz, historyk, literaturoznawca, encyklopedysta, oraz Józef Ignacy Kraszewski, którzy często bywali w majątku Glogerów w Jeżewie, koło Tykocina. Na pracę etnograficzną wielki wpływ mieli Wincenty Pol, spotkany w Krakowie, oraz Oskar Kolberg.
Podczas swoich licznych etnograficznych i archeologicznych wędrówek po ziemiach Polski i Litwy Gloger zgromadził w zorganizowanym w Jeżewie muzeum rzeczy staropolskich bogate kolekcje eksponatów z różnych dziedzin. Zajmował się nie tylko nauką, podzielając hasła polskich pozytywistów, ale również angażował się z wielką troską w rozwój oświaty na wsi, apelował o zakładanie bibliotek, angażował się w walkę z analfabetyzmem. Dziełem życia Glogera była „Encyklopedia staropolska ilustrowana”, wydana w latach 1900–1903, która nadal jest cennym przewodnikiem po kulturze staropolskiej. Inne ważniejsze prace to: „Obchody weselne” z roku 1869, „Pieśni ludu” z roku 1892, „Księga rzeczy polskich” z 1896 r., „Rok polski w życiu, tradycji i pieśni” z roku 1900. Śmierć autora przerwała w połowie drugiego tomu wydanie encyklopedyczne „Budownictwo drzewne i wyroby z drzewa w dawnej Polsce”. Udało mu się napisać tylko tomy od litery a do litery l. W sumie Zygmunt Gloger napisał około 800 prac i artykułów.
Na podkreślenie zasługuje fakt, że jego pasja ocalania od niepamięci materialnego i duchowego dziedzictwa wypływała ze swoiście rozumianego patriotyzmu, silnego poczucia obowiązku chronienia kultury języka i obyczaju zniewolonej ojczyzny. Sam Gloger wyznawał skromnie: Takie już mam dziwactwo, że zamiast szukać dalekich cudów przyrody, zamiast gonić za zgiełkiem po targowicach świata, doznaję największych rozkoszy, gdy wpatruję się w dno cichych strumieni i rzek i gdy przykładam ucho do starych mogił, których szeptu mrocznych dziejów nikt nie słucha.
Zygmunt Gloger zmarł 15 sierpnia 1910 r. w Warszawie. Został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim.
Teraz chciałbym odczytać tekst proponowanej uchwały.
„Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie uczczenia pamięci Zygmunta Glogera w 100. rocznicę jego śmierci.
Dnia 15 sierpnia 2010 roku mija 100. rocznica śmierci Zygmunta Glogera, wybitnego etnografa i folklorysty, wielkiego Polaka. W czasach zaborów, na przekór trudnościom, konsekwentnie realizował swoją życiową pasję ocalania od niepamięci materialnego i duchowego dziedzictwa Ojczyzny – jej historii, kultury i tradycji.
Zygmunt Gloger był autorem wielu prac naukowych, artykułów propagujących wiedzę oraz popularnych wydawnictw służących oświacie ludu. Są one nie tylko dokumentem przeszłości Polski w różnych dziedzinach życia społecznego, ale są także świadectwem patriotyzmu. Skrywane pod szatą nauki i ludowości przesłanie dawało zniewolonemu narodowi poczucie tożsamości i dumy z bycia Polakiem. Zygmunt Gloger był również znanym publicystą oraz społecznikiem.
Bogaty księgozbiór i ogromne kolekcje eksponatów z różnych dziedzin zapisał w testamencie narodowi. W 100. rocznicę śmierci Zygmunta Glogera Sejm Rzeczypospolitej Polskiej czci pamięć tego wielkiego uczonego i patrioty”.
W imieniu Komisji Kultury i Środków Przekazu proszę o przyjęcie tego projektu przez Wysoką Izbę.
Na zakończenie chciałbym jeszcze podziękować posłowi Lechowi Kołakowskiemu, który był pomysłodawcą tej uchwały. Poseł Kołakowski pochodzi z Łomży. W Łomży jest pomnik Zygmunta Glogera, a od 1983 r. Społeczne Stowarzyszenie Prasoznawcze „Stopka” w Łomży organizuje konkurs o nagrodę i medal Zygmunta Glogera. Celem tego konkursu jest honorowanie za szczególne osiągnięcia w badaniu i ochronie kultury. Wśród laureatów konkursu znalazły się już takie osobistości polskiej humanistyki, jak Julian Krzyżanowski, Anna Kutrzeba-Pojnarowa, Czesław Hernas, Jadwiga Klimaszewska, Roman Reinfuss, Jacek Kolbuszewski, Dorota Simonides, Roch Sulima, Andrzej Strumiłło, Piotr Eberhardt. Kapitule konkursu przewodniczy obecnie prof. Janusz Tazbir.